اعلامیه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومی
دوشنبه ۱٨ مرداد ۱٣٨۹ – ۹ اوت ۲۰۱۰
روز ۹ آگوست روز بین المللی مردمان بومی جهان است.
مردم کردستان را شاید بتوان بومی ترین مردم ایران نامید.
ومردم کردستان مانند دیگر مردمان بومی جهان قربانی تبعیض بوده اند، زمانی به زور از خاک خود رانده شده و در سرزمین دیگری اسکان داده شده اند، توسط مرزهای بین المللی از هم جدا شده اند، حق آموزش زبان و فرهنگ بومی خود را به کودکانشان ندارند، آداب و رسوم شان کم کم به فراموشی سپرده می شود، تماس و ارتباط های مردم کرد در کشورهای مختلف به راحتی امکان پذیر نیست و گاه به “اقدام علیه امنیت ملی” تعبیر می گردد، راه های امرار معاش آنها توسط حکومت سد شده، حق تصمیم گیری جمعی در امور داخلی خود را ندارند، و چه بسیار می توان ستم هایی را که بر مردم بومی فلات زاگرس رفته است ردیف کرد.
تبعیض و خشونت ساختاری در مورد مردم کردستان بقدری شدید است که سد راه توسعه و رفاه شده و حتی صلح منطقه را به خطر انداخته و گاه و بیگاه به نظامی گری منطقه انجامیده است. این مساله بقدری شدت یافته است که گاه برخی از جوانان این سرزمین دچار خشم فراوان شده و بر علیه دولت اسلحه به دست می گیرند و چه بسا جوانان کردی که در درگیری ها کشته یا توسط دولت اعدام می شوند.
«اعلامیه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومی» که ترجمه ی آن در زیر به نظر شما می رسد، حقوق مردم کردستان و وظایف دولت را در راستای تحقق حقوق آنها خاطرنشان می سازد.*
نکته جالب اینکه جهانی بودن و جدید بودن این سند نشان می دهد که مردم کردستان تنها مردم بومی نیستند که قربانی تبعیض های سیاسی و فرهنگی و اقتصادی شده اند، مورد بی توجهی دولت هایشان قرار می گیرند، و از خشونت ساختاری جامعه که برآنها می رود رنج می برند.
به امید اینکه دستاوردهای سازمان ملل متحد به گفتمان های حقوق بشر جمعی و فردی کمک کرده و راه رسیدن به صلح، توسعه و دمکراسی را در کشورمان هموار سازد.**
توضیح: این بیانیه در قعطنامه شماره ۶۱/۲۹۵ به تاریخ ۱٣ سپتامبر ۲۰۰۷ به تصویب مجمع عمومی سازمان ملل رسیده است. گفتنی است که از آنجایی که اولین گردهمایی برای گفتگو درباره حقوق مردمان بومی در روز ۹ آگوست ۱۹۹۴ صورت گرفته، این روز به نام روز جهانی مردم بومی نامگذاری شده است. اولین دهه مردمان بومی از ۱۹۹۴ تا ۲۰۰۴ بود، و دومین دهه از ۲۰۰۴ آغاز شده است. اگر چه سازمان ملل متحد تلاش دارد که با حضور نمایندگان مردمان بومی جهان به پیشبرد گفتمان های مربوطه و رشد توسعه آنان کمک نماید، بیشتر این تلاشها متوجه مردمان بومی قاره امریکا و استرالیاست و سخنی از مردم کرد در گزارش های مربوطه سازمان ملل متحد – تا جایی که من اطلاع دارم – به چشم نمی خورد. نیز به امید اینکه ما ایرانیان سهم خود را در شناختن و شناساندن مردمان بومی کشورمان ایفا کنیم.
———–
اعلامیه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومی
مجمع عمومی،
با الهام از اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد، و حسن نیت در اجرای وظایف محول شده به دولت ها دررابطه با این منشور،
با تایید بر برابری مردمان بومی با دیگر مردمان، ضمن درک حقوق همه مردمان برای اینکه متفاوت باشند، خود را متفاوت بدانند، و در همان حال مورد احترام قرار گیرند،
و نیز با تایید بر اینکه همه مردمان به گونه گونی و غنای تمدنها و فرهنگ ها، که میراث مشترک بشریت را می سازد، یاری می رسانند،
و با تایید افزون بر اینکه همه تعالیم، سیاست ها و خط مشی های بر مبنای یا به منظور برتر نشان دادن مردمان یا افرادی بر اساس تفاوت های خاستگاه ملیتی یا نژادی، مذهبی، قومی یا فرهنگی است، نژادپرستانه بوده، از نظر علمی نادرست، و از نظر حقوقی بی ارزش، از نظر اخلاقی قابل نکوهش و از نظر اجتماعی ناعادلانه است،
با تایید دوباره بر اینکه مردمان بومی، در استفاده از حقوق خویش، باید از هرگونه تبعیض رها باشند،
با این دغدغه که مردمان بومی از بی عدالتی تاریخی در نتیجه ی عواملی از جمله استعمار، گرفتن زمین ها، سرزمین ها و منابع شان، رنج برده و در نتیجه از استفاده از حق خویش بویژه در امر توسعه با توجه به نیازها و منافع شان، محروم مانده اند،
با به رسمیت شناختن نیاز فوری برای محترم شمردن و پیشبرد حقوق حقه ی مردمان بومی که از ساختارهای سیاسی، اقتصادی و احتماعی آنها ناشی می شود و از فرهنگ ها، سنت های معنوی، تاریخ ها و فلسفه ها، وبویژه حقوق آنها نسبت به زمین ها، سرزمین ها و منابع شان،
و نیز با به رسمیت شناختن نیاز فوری برای محترم شمردن و پیشبرد حقوق مردمان بومی که در پیمان نامه ها، موافقتنامه ها، و دیگر ترتیبات مقرر شده ی سازنده توسط دولت ها تصریح شده است،
با خوشنودی از این حقیقت که مردمان بومی خود را برای پیشرفت سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و به منظور پایان دادن به همه اشکال تبعیض و سرکوب در هر کجایی که رخ دهد سازمان می دهند،
با باور به اینکه کنترل مردمان بومی بر تحولاتی که بر آنان و زمین هایشان، سرزمین هایشان و منابع شان تاثیر می گذارد آنها را قادر می سازد که موسسه ها، فرهنگ ها و سنت هایشان را حفظ و تقویت کرده و توسعه شان را با توجه به آرمان ها و نیازهایشان پیش ببرند،
با درک این که احترام به دانش، فرهنگ ها و سنت های بومی به توسعه پایدار و عادلانه و مدیریت مناسب محیط زیست یاری می رساند،
با تاکید بر اینکه غیرنظامی ساختن زمین ها و سرزمین های مردمان بومی به صلح ، پیشرفت و توسعه اقتصادی و اجتماعی، تفاهم و روابط دوستانه میان ملت ها و مردم جهان یاری می رساند،
با شناخت ویژه حق خانواده ها و جوامع بومی در حفظ مسئولیت مشترک برای بزرگ کردن، تربیت، آموزش و رفاه فرزندان خود را ، در همخوانی با حقوق کودکان ،
با توجه به اینکه حقوق تصریح شده در پیمان نامه ها، موافقتنامه ها و سایر ترتیبات سازنده میان دولت ها و مردمان بومی، در برخی شرایط ، امور مربوط به نگرانی، منافع، مسئولیت و ویژگی بین المللی هستند.
با توجه نیز به اینکه حقوق تصریح شده در پیمان نامه ها، موافقتنامه ها و سایر ترتیبات سازنده، و روابطی که آنها نمایندگی می کنند، مبنایی برای همکاری مستحکم میان دولت ها و مردمان بومی است،
با پذیرفتن این که منشور سازمان ملل متحد ، میثاق بین المللی حقوق اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی و میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی، و همچنین اعلامیه و برنامه عمل وین، بر اهمیت بنیادی حق تعیین سرنوشت همه مردمان تایید می کند، که بر آن اساس، آنها حق تعیین آزادانه موقعیت سیاسی و تلاش برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی خویش را دارند،
با در نظر گرفتن اینکه هیچ چیزی در این اعلامیه نباید حق هیچ مردمی را برای خودمختاری، که همخوان با قوانین بین المللی اجرا می گردد، انکار سازد،
با باور به اینکه به رسمیت شناختن حقوق مردمان بومی در این اعلامیه روابط همکاری و هماهنگی بین دولت و مردمان بومی را بر مبنای اصول عدالت، دموکراسی، احترام به حقوق بشر، عدم تبعیض و حسن نیت افزایش می دهد،
با تشویق دولت ها به رعایت و اجرای موثر همه تعهدات مربوط به مردمان بومی در اسناد بین المللی، به ویژه موارد مربوط به حقوق بشر، در مشورت و همکاری با مردمان مربوطه،
با تاکید بر اینکه سازمان ملل متحد نقش مهم و مداومی در ترویج و حمایت از حقوق مردمان بومی دارد،
با این باور که این اعلامیه یک گام مهم دیگر به جلو در جهت شناخت، ترویج و حمایت از حقوق و آزادی های مردمان بومی و در راستای گسترش فعالیت های سازمان ملل متحد در این زمینه است،
با شناخت و تایید دوباره بر اینکه افراد بومی حق دارند که بدون تبعیض از همه حقوق بشر به رسمیت شناخته شده در قوانین بین المللی برخوردار شوند، مردمان بومی دارای حقوق جمعی هستند که لازمه وجود، رفاه و توسعه کامل به عنوان مردمان است،
با به رسمیت شناختن اینکه وضعیت مردمان بومی منطقه به منطقه و کشور به کشور متفاوت است و اهمیت ویژگی های ملی و منطقه ای و زمینه های تاریخی و فرهنگی متفاوت باید مورد توجه قرار گیرد،
بصورت جدی اعلامیه سازمان ملل متحد درباره حقوق مردمان بومی را که به عنوان یک استاندارد موفقیت باید با روحیه مشارکت و احترام متقابل دنبال شود، در اینجا اعلام می دارد:
ماده ۱
مردمان بومی حق دارند که ، به صورت جمعی یا فردی، از تمام حقوق بشر و آزادی های اساسی که در منشور سازمان ملل متحد، اعلامیه جهانی حقوق بشر، و قوانین بین المللی حقوق بشر لذت کامل ببرند.
ماده ۲
مردمان و افراد بومی آزاد و با همه مردمان و افراد دیگر برابر هستند و حق دارند که در استفاده از حقوق خود از هر گونه تبعیض، به ویژه در رابطه با هویت و خاستگاه بومی خود، آزاد باشند.
ماده ٣
مردمان بومی حق تعیین سرنوشت خود را دارند. به موجب این حق آنها آزادانه موقعیت سیاسی خود را تعیین می کنند و آزادانه توسعه اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی خود را پی می گیرند.
ماده ۴
مردمان بومی، در اعمال حق خود برای تعیین سرنوشت، حق خودمختاری و یا خودگردانی در موضوعات مربوط به امور داخلی و محلی، و نیز راهها و ابزار تامین مالی عملکرد مستقل خود را دارند.
ماده ۵
مردمان بومی حق حفظ و تقویت نهادهای جداگانه سیاسی ، حقوقی ، اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی خود را دارند ضمن اینکه حق مشارکت کامل در زندگی سیاسی ، اقتصادی ، زندگی اجتماعی و فرهنگی حکومت را دارند.
ماده ۶
هر فرد بومی حق داشتن یک تابعیت را دارد.
ماده ۷
۱. افراد بومی از حقوق زندگی، تمامیت جسمی و روانی، آزادی و امنیت شخصی برخوردارند.
۲. مردمان بومی حق جمعی دارند که در آزادی، صلح و امنیت به عنوان مردمان متمایز زندگی کنند و نباید نسل کشی و یا هر گونه عمل خشونت بار دیگری، از جمله گرفتن کودکان یک گروه به زور و دادن آنان به یک گروه دیگر، در مورد آنان صورت گیرد.
ماده ٨
۱. مردمان و افراد بومی حق دارند که از امتزاج فرهنگی اجباری و یا نابودی فرهنگ شان در امان باشند.
۲. دولتها باید ساز و کارهای موثری برای پیشگیری از، و جبران موارد زیر فراهم سازند:
(آ) هر کاری که هدف یا تاثیر آن محروم ساختن آنان از ارجشان به عنوان مردمانی متمایز، یا ارزش های فرهنگی یا هویت های قومی شان است؛
(ب) هر کاری که هدف یا تاثیر آن گرفتن زمین ها، سرزمین ها یا منابع آنان است؛
(ج) هر گونه جابجایی اجباری جمعیت که هدف یا تاثیر آن نقض و یا تضعیف حقوق آنان است؛
(د) هر گونه امتزاج یا ادغام اجباری؛
(ه) هر گونه تبلیغاتی که به منظور ترویج و یا برانگیختن تبعیض نژادی یا قومی علیه آنان طراحی شده باشد.
ماده ۹
مردمان و افراد بومی حق دارند که بر اساس سنت ها و رسوم یک ملت یا جامعه بومی عضو آن ملت و یا جامعه بومی باشند. استفاده از چنین حقی نباید هیچ تبعیضی را به هیچ شکلی در پی داشته باشد.
ماده ۱۰
مردمان بومی نباید به زور از زمین ها یا سرزمین های خود رانده شوند. هیچگونه جابجایی مردمان بومی بدون رضایت آگاهانه، آزادانه و قبلی آنان و پس از توافق بر سر پرداخت غرامت عادلانه و منصفانه، و در صورت امکان، با گزینه بازگشت نباید صورت گیرد.
ماده ۱۱
۱. مردمان بومی حق اجرا و احیای سنت ها و آداب و رسوم فرهنگی خود را دارند. این شامل حق حفظ ، حمایت و توسعه مظاهر فرهنگ های خود را ، مانند مکان های باستانی و تاریخی ، صنایع دستی، نقوش ، مراسم ، فن آوری ها و هنرهای بصری و نمایشی و ادبیات متعلق به زمان گذشته ، حال و آینده می گردد.
۲. دولتها باید متعلقات فرهنگی، فکری، مذهبی، و معنوی مردمان بومی را که بدون رضایت آگاهانه، آزادی و قبلی آنان یا با نقض قوانین، سنت ها و آداب و رسوم آنها گرفته شده است، در همکاری با آنان از طریق راهکارهای موثر، که ممکن است شامل پرداخت غرامت شود، جبران سازند.
ماده ۱۲
۱. مردمان بومی حق دارند که سنت ها، آداب و رسوم و مراسم مذهبی و معنوی خود را نمایان ساخته، اجرا کنند و گسترش و آموزش دهند؛ حق دارند مکان های مذهبی و فرهنگی خود را مرمت و محافظت کرده و در خلوت به آنها دسترسی داشته باشند؛ حق دارند که اشیای مربوط به اجرای مراسم خود را استفاده و کنترل کنند؛ و حق دارند که بقایای انسانی شان را به جای اصلی خود بازگردانند.
۲. دولتها باید تلاش کنند تا اشیای مربوط به اجرای مراسم و بقایای انسانی مردمان بومی را که در اختیار دارند، با راهکارهای عادلانه ، شفاف و موثر در ارتباط با مردمان بومی به آنها برگردانند یا در دسترس آنان قرار دهند.
ماده ۱٣
۱. مردمان بومی حق دارند که تاریخ ها، زبانها ، سنتهای شفاهی ، فلسفه ها، شیوه های نوشتاری و ادبیات خود را احیا ساخته، استفاده نموده، گسترش داده و به نسل های آینده منتقل کنند، و حق دارند که نام های بومی خود را بر افراد، مکان ها و جوامع نهاده و این نام ها را نگه دارند.
۲. دولت ها باید تدابیر موثری برای تضمین حمایت از این حق و نیز تضمین اینکه مردمان بومی در رابطه با روندهای سیاسی، حقوقی و اداری در صورت لزوم با استفاده از امکانات ترجمه و دیگر ابزار مناسب می توانند درک کنند و درک شوند.
ماده ۱۴
۱. مردمان بومی حق دارند نهادها و سیستم های آموزشی خود را برای تدریس زبان های خویش به شیوه ای متناسب با روش های فرهنگی شان برای آموزش دادن و آموختن بنا نهاده و اداره کنند.
۲. افراد بومی ، به ویژه کودکان ، حق دارند که از همه اشکال و سطوح آموزش و پرورش دولتی بدون تبعیض برخوردار شوند.
٣. دولتها موظفند، در ارتباط با مردمان بومی، اقدامات موثری انجام دهند تا افراد بومی، به ویژه کودکان، آنانی که در خارج از جوامع خود زندگی می کنند، در صورت امکان دسترسی به آموزش و پرورش در فرهنگ خود و به زبان خودشان را داشته باشند.
ماده ۱۵
۱. مردمان بومی حق ارج و گونه گونی فرهنگ ها، سنت ها، تاریخ ها و آرمانهای خودشان را دارند که به نحو مناسبی در آموزش و پرورش و اطلاعات عمومی بازتاب می یابد.
۲. دولت ها تدابیر موثری، را در مشورت و همکاری با مردمان بومی مربوطه، برای مبارزه با تعصب و از بین بردن تبعیض و ترویج مدارا، تفاهم و روابط خوب میان مردمان بومی و همه دیگر قشرهای جامعه اتخاذ کنند.
ماده ۱۶
۱. مردمان بومی حق دارند رسانه های خود را به زبان خود داشته باشند و بدون تبعیض به تمام انواع رسانه های غیر بومی دسترسی داشته باشند.
۲. دولت ها باید تدابیر موثری را برای تضمین اینکه رسانه های دولتی به نحو لازم بازتاب دهنده تنوع فرهنگی بومی هستند اتخاذ کنند. دولت ها، بدون تعصب و برای اطمینان از آزادی کامل بیان، باید رسانه های خصوصی را تشویق کنند که به نحو مناسب نشانگر تنوع فرهنگی بومی باشند.
ماده ۱۷
۱. افراد و مردم بومی حق دارند به طور کامل از همه حقوق قابل اجرای قانون کار کشور و بین المللی بهره مند شوند.
۲. دولتها باید در مشورت و همکاری با مردمان بومی اقدامات ویژه برای محافظت کودکان بومی از استثمار اقتصادی و انجام هر گونه کاری که احتمالا خطرناک است و یا به آموزش و پرورش کودک لطمه می زند، یا برای سلامتی کودک یا رشد جسمی، روانی، معنوی، اخلاقی و اجتماعی کودک مضر است، به عمل آورد و به آسیب پذیری های خاص آنان و اهمیت آموزش و پرورش در توانمندسازی آنان توجه شود.
٣. افراد بومی حق دارند که از شرایط تبعیض آمیز کار، و از جمله، اشتغال یا دستمزد در امان باشند.
ماده ۱٨
مردمان بومی حق دارند که در تصمیم گیری درباره اموری که بر حقوق آنها تاثیرگذار است، از طریق نمایندگانی که خودشان با توجه به شیوه های خود انتخاب می کنند، و نیز در حفظ و گسترش نهادهای تصمیم گیری بومی مشارکت داشته باشند.
ماده ۱۹
دولتها باید با حسن نیت با مردمان بومی مربوطه از طریق نهادهای نمایندگی آنان به منظور جلب رضایت آگاهانه، آزاد و قبلی آنان پیش از تصمیم گیری و اجرای قوانین و مقررات اداری که ممکن است برآنان تاثیر گذار باشد، مشورت و همکاری نمایند.
ماده ۲۰
۱. مردمان بومی حق دارند سیستم ها یا نهادهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی خود را نگهداری کرده و گسترش دهند، امنیت استفاده از شیوه های امرار معاش و توسعه را داشته باشند و آزادانه به همه فعالیت های اقتصادی و سنتی شان بپردازند.
۲. مردمان بومی که از شیوه های توسعه و امرار معاش خود محروم هستند حق دریافت غرامت عادلانه و منصفانه را دارند.
ماده ۲۱
۱. مردمان بومی حق دارند، بدون تبعیض، از بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی خود که از جمله شامل زمینه های آموزش، اشتغال ، آموزش و بازآموزی حرفه ای، مسکن ، بهداشت ، سلامت و امنیت اجتماعی است برخوردار شوند.
۲. دولت ها تدابیر موثری و، در صورت لزوم، اقدامات ویژه ای برای تضمین بهبود مستمر شرایط اقتصادی و اجتماعی آنها به عمل آورند. حقوق و نیازهای خاص افراد سالخورده، زنان ، جوانان ، کودکان و افراد معلول بومی باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.
ماده ۲۲
۱. توجه ویژه باید به حقوق و نیازهای خاص افراد سالخورده، زنان ، جوانان ، کودکان و افراد معلول بومی در اجرای این اعلامیه پرداخته شود.
۲. دولتها موظفند اقداماتی را در ارتباط با مردم بومی انجام دهند تا زنان و فرزندان بومی از همه ضمانت ها و حمایت کامل در برابر تمام اشکال خشونت و تبعیض بهره مند شوند.
ماده ۲٣
مردمان بومی حق دارند برای استفاده از حق خود در توسعه، تعیین اولویت و استراتژی نمایند. به ویژه، مردمان بومی حق دارند به طور فعال در توسعه و تصمیم گیری درباره سلامت، مسکن و دیگر برنامه های اقتصادی و اجتماعی که بر آنان تاثیرگذار است، تا جایی که ممکن است، به مدیریت اداری چنین برنامه هایی از طریق نهادهای خود بپردازند.
ماده ۲۴
۱. مردمان بومی حق دارند که از داروهای سنتی خود برای حفظ شیوه های درمانی خود استفاده کنند و از جمله به حفاظت از گیاهان، حیوانات و مواد معدنی دارویی حیاتی بپردازند. افراد بومی نیز حق دسترسی، بدون هیچ گونه تبعیض، به همه خدمات بهداشتی و اجتماعی را دارند.
۲. افراد بومی حق برابر در برخورداری از بالاترین استانداردهای عملی سلامت جسمی و روانی دارند. دولتها باید اقدامات لازم را به منظور پیشرفت روزافزون تا تحقق کامل این حق به عمل آورند.
ماده ۲۵
مردمان بومی حق دارند ارتباط معنوی متمایزخود را با زمین ها، سرزمین ها، آبها و سواحل دریا و دیگر منابعی که بطور سنتی به آنها تعلق داشته یا در اختیار آنها بوده، و برای رعایت مسئولیت های خود نسبت به نسل های آینده در این زمینه، حفظ و تقویت نمایند.
ماده ۲۶
۱. مردمان بومی نسبت به زمین ها، سرزمین ها و منابعی که به طور سنتی متعلق و یا در اختیار و یا مورد استفاده آنها بوده و یا بدست آورده اند، حق دارند.
۲. مردمان بومی حق دارند که زمین ها، سرزمین ها و منابعی را که به دلیل مالکیت سنتی یا دیگر شیوه های اشغال یا استفاده سنتی، و همچنین شیوه های دیگر بدست آورده و صاحب شده اند مورد تملک، استفاده، توسعه و کنترل قرار دهند.
٣. دولتها باید این زمین ها، سرزمین ها و منابع را از نظر قانونی به رسمیت شناخته و مورد حمایت قرار دهند. این به رسمیت شناختن باید با احترام کامل به آداب و رسوم ، سنت ها و سیستم های تصدی اراضی مردمان بومی مربوطه انجام شود.
ماده ۲۷
دولتها باید در رابطه با مردم بومی مربوطه، روند عادلانه، مستقل، بی طرف، باز و شفاف ایجاد و پیاده سازند تا قوانین، سنتها، آداب و رسوم و سیستم های تصدی اراضی مردمان بومی به نحو مناسب به رسمیت شناخته شود و حقوق مردمان بومی در مورد زمین ها، سرزمین ها، و منابعشان، از جمله آنهایی که بطور سنتی مورد تملک یا اشغال یا استفاده آنها بوده، احقاق شود. مردمان بومی باید حق شرکت در این روند را داشته باشد.
ماده ۲٨
۱. مردمان بومی حق برخورداری از جبران خسارت، از جمله به شیوه دریافت غرامت، یا هنگامی که این امکان پذیر نیست، دریافت تاوان عادلانه ، منصفانه و قابل برابری برای زمین ها، سرزمین ها و منابع آنها که به طور سنتی متعلق و یا مورد اشغال یا استفاده آنها بوده، و بدون رضایت آگاهانه، آزادانه و قبلی آنها ضبط ، گرفته، اشغال، یا استفاده شده و یا آسیب دیده را دارند.
۲. بجز در مواردی که مردمان مربوطه بصورت آزادانه توافق کرده اند، جبران باید بصورت زمین ها، سرزمین ها و منابع برابر در کیفیت، اندازه و وضعیت قانونی و یا پرداخت غرامت پولی و یا دیگر شیوه های مناسب باشد.
ماده ۲۹
۱. مردمان بومی حق حفاظت و حمایت از محیط زیست و ظرفیت تولیدی زمینهای خود یا سرزمین ها و منابع خودشان را دارند. دولتها باید برنامه های کمک رسانی به مردمان بومی به منظور اینگونه حفاظت و حمایت را ، بدون تبعیض، ایجاد و اجرا سازند.
۲. دولت ها باید تدابیر موثری اتخاذ کند تا تضمین گردد که بدون رضایت آگاهانه، آزادانه و قبلی مردمان بومی هیچگونه مواد خطرناک در زمین ها و یا سرزمین های مردم بومی ریخته یا نگهداری نمی شود.
٣. دولت ها نیز باید تدابیر موثری برای تضمین اینکه، در صورت نیاز، برنامه هایی برای مراقبت، نگهداری و بازسازی سلامت مردمان بومی، که تحت تاثیر چنین موادی قرار گرفته اند، به صورت لازم به اجرا در می آید.
ماده ٣۰
۱. فعالیت های نظامی نباید در زمین ها و یا سرزمین های مردم بومی صورت گیرد، مگر آنکه با منافع عمومی مربوطه یا توافق آزادانه یا درخواست مردمان بومی مربوطه توجیه شود.
۲. دولتها باید پیش از استفاده از زمین ها یا سرزمین ها برای فعالیت های نظامی به رایزنی موثر با مردمان بومی مربوطه، با روش های مناسب و به ویژه از طریق نهادهای نمایندگی آنان بپردازد.
ماده ٣۱
۱. مردمان بومی حق نگهداری، کنترل ، حفاظت و توسعه میراث فرهنگی، دانش سنتی و آداب فرهنگی سنتی، و همچنین نمایان ساختن علوم، فن آوری ها و فرهنگ ها، از جمله منابع انسانی و ژنتیک، دانه ها، داروها ، دانش خواص گیاهان و جانوران، سنتهای شفاهی، ادبیات ، طرح ها، ورزش ها و بازیهای سنتی و هنرهای نمایشی و بصری را دارند. آنها همچنین حق دارند مالکیت معنوی خود را بر اینگونه میراث فرهنگی، دانش سنتی، و آداب فرهنگی سنتی، حفظ و کنترل و حمایت کنند و توسعه دهند.
۲. در رابطه با مردم بومی ، دولت ها باید تدابیر موثری به رسمیت شناختن و حمایت از استفاده از این حقوق اتخاذ کنند.
ماده ٣۲
۱. مردمان بومی حق دارند اولویت ها و استراتژی برای توسعه و یا استفاده از زمین ها و یا سرزمین و منابع دیگر خود را تعیین نمایند.
۲. دولتها باید با حسن نیت با مردمان بومی مربوطه از طریق نهادهای نمایندگی خود آنان رایزنی و همکاری نمایند تا رضایت آگاهانه و آزادانه قبلی آنها را برای تایید هر گونه پروژه ای که بر زمین ها و یا سرزمین ها و دیگر منابع آنان تاثیر می گذارد، به ویژه در ارتباط با توسعه ، استفاده و یا بهره برداری از مواد معدنی، آب و یا دیگر منابع بدست آورند.
٣. دولتها باید ساز و کارهای موثری را برای جبران عادلانه و منصفانه برای اینگونه فعالیت ها فراهم آورند و اقدامات لازم باید انجام شود تا از اثرات سوء زیست محیطی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و یا معنوی آن کاسته شود.
ماده ٣٣
۱. مردمان بومی حق دارند هویت یا عضویت خود را با توجه به آداب و رسوم و سنت هایشان تعیین کنند. این امر به حق افراد بومی برای به دست آوردن تابعیت کشورهایی که در آنها زندگی می کنند لطمه نمی زند.
۲. مردمان بومی حق دارند ساختارها و انتخاب اعضای نهادهای خود را بر طبق روش های خود تعیین کنند.
ماده ٣۴
مردمان بومی حق دارند به ترویج ، توسعه و حفظ ساختارهای سازمانی خود و آداب و رسوم ، معنویت، سنت ها، روش ها، اقدامات و در مواردی که وجود داشته باشد، سیستم های قضایی و یا آداب و رسوم متمایز خود، مطابق با استانداردهای بین المللی حقوق بشر بپردازند.
ماده ٣۵
مردمان بومی حق دارند که مسئولیت افراد جوامع خود را تعیین کنند.
ماده ٣۶
۱. مردمان بومی ، به ویژه کسانی که با مرزهای بین المللی از هم جدا شده اند، حق دارند تماس ها، روابط و همکاری ها، از جمله فعالیتهای با اهداف معنوی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را با اعضای خود و نیز دیگر مردمان آن طرف مرزها حفظ نموده و گسترش دهند.
۲. دولتها، در رایزنی و همکاری با مردمان بومی ، باید اقدامات موثر به منظور تسهیل و تضمین استفاده از این حق را به عمل آورند.
ماده ٣۷
۱. مردمان بومی حق دارند پیمان نامه ها، موافقتنامه ها و سایر ترتیبات سازنده با دولت ها یا جانشین های آنان را به رسمیت شناخته، رعایت و اجرا نمایند و از دولت ها بخواهند که اینگونه پیمان نامه ها و توافق ها و دیگر ترتیبات سازنده را به رسمیت شناخته و اجرا سازند.
۲. هیچ چیزی در این بیانیه نباید به گونه ای تعبیر شود که به کاهش یا از بین بردن حقوق مردمان بومی مندرج در پیمان نامه ها ، موافقت نامه ها و دیگر ترتیبات سازنده بیانجامد.
ماده ٣٨
دولت ها، در رایزنی و همکاری با مردم بومی، باید اقدامات مناسب، از جمله اقدامات قانونگذاری، را برای اجرای اهداف این اعلامیه بکار گیرند.
ماده ٣۹
مردمان بومی حق دارند از کمک های مالی و فنی دولت ها و از طریق همکاری های بین المللی، برای برخورداری از حقوق مندرج در این اعلامیه، بهره مند شوند.
ماده ۴۰
مردمان بومی حق دسترسی به و تصمیم گیری سریع به روش های عادلانه و منصفانه برای حل و فصل مناقشات و اختلافات با دولت ها و یا طرف های دیگر و همچنین راه حل های موثر برای همه تخلفات نسبت به حقوق فردی و جمعی خود را دارند. چنین تصمیمی باید آداب و رسوم ، سنت ها ، مقررات و سیستم های حقوقی مردمان بومی مربوطه و حقوق بشر بین المللی را در نظر داشته باشد.
ماده ۴۱
ارگانها و نهادهای تخصصی سازمان ملل متحد و دیگر نهادهای میان دولتی باید از طریق بسیج، و از جمله، همکاری مالی و کمک های فنی به اجرای کامل مفاد این اعلامیه کمک کنند. راهها و ابزار تضمین مشارکت مردمان بومی در مسائل مربوط به آنان باید ایجاد شود.
ماده ۴۲
سازمان ملل متحد ، نهادهای مربوطه، از جمله میزگرد دائمی در مورد مسائل مردم بومی، و نهادهای تخصصی، از جمله در سطح کشورها، و دولتها، باید احترام و رعایت کامل مفاد این اعلامیه را ترویج نموده و اثربخشی این اعلامیه را پیگیری نمایند.
ماده ۴٣
حقوق شناخته شده در اینجا حداقل استانداردهای برای بقا، عزت (ارج) و رفاه مردمان بومی جهان را در بر دارد.
ماده ۴۴
همه حقوق و آزادی های به رسمیت شناخته شده در اینجا به یک برای افراد بومی مونث و مذکر تضمین می گردد.
ماده ۴۵
هیچ چیز در این بیانیه نباید در جهت کاهش و یا زایل کردن حقوقی که مردمان بومی اکنون دارند و یا در آینده ممکن است بدست آورند، تعبیر گردد.
ماده ۴۶
۱. هیچ چیز در این بیانیه نباید به عنوان دلیل برای هیچ کشور، فرد، گروه یا شخصی، در جهت شرکت در هیچ فعالیت و یا انجام هیچ عمل مخالف با منشور سازمان ملل متحد تعبیر یا مورد نتیجه گیری قرار گردد، یا به عنوان هیچ توضیح یا مجوز و یا مشوقی برای هیچ عملی در راستای لطمه زدن یا قطع کردن تمام یا بخشی از تمامیت ارضی و یا اتحاد سیاسی دولت های مستقل تعبیر شود.
۲. در استفاده از حقوق تصریح شده در این اعلامیه، حقوق بشر و آزادی های اساسی همه باید محترم شمرده شود. استفاده از حقوق مندرج در این اعلامیه تنها به وسیله قانون و بر طبق تعهدات حقوق بشر بین المللی می تواند محدود شود. هر گونه محدودیتی از این دست باید بدور از تبعیض و مطلقا فقط برای تضمین به رسمیت شناختن و رعایت لازم حقوق و آزادیهای دیگران و تامین مقتضیات بسیار فوری و عادلانه یک جامعه دمکراتیک ضروری باشد.
٣. مقررات مندرج در این اعلامیه مجموعه ای باید با توجه به اصول عدالت، دموکراسی، احترام به حقوق بشر، برابری، عدم تبعیض، حاکمیت خوب و با حسن نیت تعبیر شود.
*پیشاپیش از همه کسانی که ایرادات و اشکالات ترجمه را گوشزد و نیز انتقادهای خود به بحث را طرح می کنند، تشکر می کنم.
**در حاشیه: امکانات بین المللی در زمینه کمک به مردمان بومی گاه فراتر از سندهای نشانگر حقوق آنان است و برخی کمک های مالی و فنی را فراهم می سازد، از جمله، می توان از صندوق زنان بومی نام برد.
About The Author
