کبری نجار در آستانه سنگسار‏

مریم کیان ارثی


گفتگو با مريم کيان ‌ارثی

توضیح – خلاصه ماجرایی که به صدور حکم سنگسار برای کبری نجار انجامیده، از زبان ‏فرزندان ایشان چنین است: “مادر ما زنی است 44 ساله به نام كبری نجار دیپلمه و اهل ‏سنندج کع در سال 1359 با پدرمان آقای منوچهر امینی ازدواج می كند و 6 ماه پس از ‏ازدواج، پدرمان دچار اعتیاد به هروئین می شود و پس از به دنیا آمدن فرزند سوم در سال ‏‏1362 با نقل و مكان به ساوه با شكنجه و اعمال زور و تهدید از ناحیه همسرش و حتی ‏تهدید فرزندان مشترك، مادرمان ناچار به تن فروشی می شود و پدرمان كه بی رحمانه با ‏ادامه این عمل با كسب درآمد روزگار می گذارند و مخالفت های مادرمان با تهدید علیه ما ‏و آزار به جایی نمی رسد تا آنجا كه مادرمان پس از به دنیا آمدن فرزند چهارمش از آنجا كه ‏عرصه برایش تنگ می شود اقدام به جدایی می نماید ولی پدرمان كه ما را از مادرمان ‏جدا كرده بود و تحمل دوری فرزند برای مادر مشكل بود و همچنین ترس از واگذاری ‏فرزندان به پدری نالایق آنهم دو فرزند دختر كه آسیب پذیر و حساس بود،ه باعث می گردد ‏او مجدداً به خانه همسرش بازگشته تا بتواند از ما نگهداری كند. اما مجدداً با آزارهای پدر ‏مجبور به تن فروشی می گردد و تا سال 74 این روال ادامه داشته تا اینكه با آشنایی ‏مادرمان با یكی از مردانی كه توسط پدرمان به خانه آورده می شود، بنام حبیب و مطلع ‏شدن ایشان از شرایط زندگی مادرم به خاطر پایان دادن به این فاجعه اقدام به قتل پدرمان ‏می نماید و سپس خود را معرفی می نماید و او به قصاص محكوم می شود و مادرمان ‏‏(كبری نجار) به اتهام معاونت در قتل همسر به 5 سال حبس و به اتهام اخفای جرم به 3 ‏سال حبس و به اتهام زنای محصنه به رجم محكوم می شود و اكنون مدت 11 سال است ‏كه در زندان تبریز به سر می برد.‏

‏ … هر چند درد نداشتن پدر برای هر فرزندی دشوار است، اما ما نه تنها ناراحت از نبودن ‏پدرمان نیستیم و بلكه خرسندیم از اینكه به حیات او پایان داده شد، تا دیگر شاهد آن ‏فجایع نباشیم.”*‏

توضیح دیگر اینکه حبیب که به جرم قتل به اعدام محکوم شده بود، با پرداخت دیه قصاص، ‏آزاد شده است، در حالی که درخواست عفو کبری نجار برای سومین بار توسط کمیسیون ‏عفو و بخشودگی، رد شده است.‏


وحدتی: خانم کیان ارثی، شما از چه زمانی دفاع حقوقی از کبری را به عهده گرفتید و ‏وضعیت پرونده کبری نجار اکنون چگونه است؟ شما در نامه به آیت الله شاهرودی نوشته ‏ای که “تمام راه های قانونی جهت نقض حکم به روی او بسته است”. آیا به واقع کبرا در ‏آستانه سنگسار قرار دارد؟

کیان‌ارثی: من یكی از اعضای شبكه وكلای داوطلب هستم كه هدفش كمك به زنان در ‏معرض خطر و قربانیان جرم می باشد. از میان تعدادی از اسامی زنان محكوم به سنگسار ‏که در دست داشتیم، هر كدام از ما تصمیم گرفتیم وکالت یكی از پرونده ها را به عهده ‏بگیریم.‏

‏ ‏من از اواخر تابستان سال 85 وکالت کبری نجار را به عهده گرفتم. وقتی من كبری را در ‏زندان تبریز ملاقات كردم 10 سال از قطعی شدن دادنامه می گذشت و دو سال بود كه ‏منتظر اجرای حکم سنگسارش بود. ایشان تا آن زمان دو بار تقاضای عفو كرده بوده که هر ‏دو درخواست رد شده بود. ایشان برای سومین بار در اردیبهشت 85 درخواست داده بود ‏که اخیرا این درخواست هم رد شده است. زمانی که من برای اخد وکالت به تبریز رفتم، ‏پرونده را برای كمیسون عفو و بخشودگی قوه قضائیه ارسال كرده بودند. بنابراین من ‏تاکنون نتوانسته‌ام پرونده موکلم را بخوانم.‏

الآن هم منتظر هستم که پرونده از کمیسیون عفو و بخشودگی در تهران به دادگاه تبریز ‏ارسال شود تا من بتوانم پرونده موکلم را مطالعه كنم. اخیرا ضمن گفتگو با دفتر مددكاری ‏زندان تبریز آگاه شدم پرونده تاکنون به دادگاه تبریز ارجاع نگردیده است. من به محض ‏اطلاع از بازگشت پرونده به دادگاه تبریز، برای مطالعه پرونده خواهم رفت.‏

در مورد وضعیت کنونی کبری نجار، از نظر حقوقی، وضعیت ایشان بسیار بحرانی است. ‏پرونده ایشان مستقیما به شعبه اجرای احكام تبریز برمی‌گردد و در حقیقت هیچ مرحله ‏حقوقی دیگری در روند اجرای حکم باقی نمانده و دفتر اجرای احکام این اختیار را دارد که ‏حکم را اجرا کند.‏

با رد درخواست عفو، كبری نجار هر لحظه در انتظار اجرای سنگسار است و همه راه ها ‏به روی او بسته است، مگر به دستور مقام رهبری و یا تصمیم كمیسیون عفو و ‏بخشودگی مبنی بر عفو موکلم از اجرای سنگسار. با نوشتن توبه نامه می‌توان پرونده را ‏دوباره برای تجدید نظر در حکم، به کمسیون عفو و بخشودگی فرستاد. می توان با ‏مطالعه پرونده و نوشتن توبه نامه و پیدا كردن راه‌های تازه، دوباره درخواست عفو داد و ‏آیت الله شاهرودی به عنوان ریاست قوه قضائیه می‌تواند در صورت لزوم جهت عفو ‏محكوم اقدام نماید. ایشان البته این اختیار را به كمیسیون عفو تفویض نموده است و ‏کمیسیون حق تصمیم گیری و اظهار نظر به طور مستقل دارد.‏

وحدتی: آیا وکیل پیشین کبری تسخیری بود؟‏

کیان‌ارثی: بنا به گفته خود موکلم، ایشان تا کنون اصلا وكیلش را ندیده است. البته این ‏امر خیلی بعید به نظر می رسد. بهرحال این برای خود من هم سوال است. من تلاش ‏می كنم پس از مطالعه پرونده اطلاعات دقیقی درا ین خصوص پیدا کنم. در عین حال ‏افراد مسئول در زندان تبریز به کبری کمک کرده‌اند و حتی آخرین درخواست عفو نیز با ‏کمک دادیار ناظر زندان به کمیسیون عفو و بخشودگی ارسال شده بود، که متاسفانه رد ‏شده است.‏

وحدتی: آیا این مرسوم هست که مقامات زندان درخواست عفو بنویسند، یا این یک ‏مورد استثنایی است؟ و چرا؟

کیان‌ارثی: معمولا چون زنان با محكومیت های سنگین از خانواده‌هایی هستند که از نظر ‏اقتصادی و فرهنگی از قشرهای پایین جامعه می‌باشند و نیاز به کمک دارند، مقامات ‏زندان آنها را راهنمایی کرده و یا خود محکوم از مددكاری زندان درخواست كمك می نماید. ‏در مورد موکلم به نظرم می رسد، به این دلیل که مسئولین قضایی، كبری را مستحق ‏سنگسار نمی دانند، جهت کمک به او درخواست عفو را برای چندمین بار به همراه پرونده ‏به کمیسیون ارسال کرده‌اند.‏

وحدتی: آیا از نظر قانون قضایی که بر مبنای شرع است، اگر متهم به زنا به اصطلاح ‏‏”توبه” کند، شامل بخشش نمی‌شود؟

کیان‌ارثی: در صورتی كه كمیسیون و یا ریاست قوه قضائیه و یا مقام رهبری تشخیص ‏بدهند، آنگاه با توبه شرایط درخواست عفو مهیا می شود.‏

وحدتی: آیا به نظر شما اقدام و حمایت سازمان های حقوق بشر بین المللی برای نجات ‏جان کبری نجار، با توجه به شرایط کنونی در ایران، به ضرر کبری تمام خواهد شد یا به ‏نجات وی کمک خواهد کرد؟

کیان‌ارثی: به نظر من در شرایط بحرانی كه كبری نجار دارد، هر اقدامی موثری که بتواند ‏به نجاتش کمک کند، ضروری است. ‏

وحدتی: آیا این امکان وجود دارد که کبرا نجار به جای اینکه سنگسار شود، اعدام بشود؟ ‏یا اینکه اگر عفو نشود، حتما سنگسار خواهد شد؟
‏ ‏
کیان‌ارثی: بر اساس قانون مجازات، حدود كه یكی از آنها سنگسار است، به هیچ وجه ‏قابل تبدیل به مجازات دیگری نیست.‏

وحدتی: از شما به خاطر این گفتگو سپاسگزارم و صمیمانه برای شما آرزوی پیروزی ‏دارم.‏

‏*برگرفته از متن درخواست ‌نامه عفو که توسط هیرو، سیروان، سمکو و مریم امینی، به ‏ریاست قوه قضائیه نوشته شده است که یازده سال پیش در زمان قتل پدر و دستگیری ‏مادرشان به ترتیب 14، 13، 12 و 7 ساله بوده‌اند.‏