کبری نجار در آستانه سنگسار
گفتگو با مريم کيان ارثی
… هر چند درد نداشتن پدر برای هر فرزندی دشوار است، اما ما نه تنها ناراحت از نبودن پدرمان نیستیم و بلكه خرسندیم از اینكه به حیات او پایان داده شد، تا دیگر شاهد آن فجایع نباشیم.”*
توضیح دیگر اینکه حبیب که به جرم قتل به اعدام محکوم شده بود، با پرداخت دیه قصاص، آزاد شده است، در حالی که درخواست عفو کبری نجار برای سومین بار توسط کمیسیون عفو و بخشودگی، رد شده است.
وحدتی: خانم کیان ارثی، شما از چه زمانی دفاع حقوقی از کبری را به عهده گرفتید و وضعیت پرونده کبری نجار اکنون چگونه است؟ شما در نامه به آیت الله شاهرودی نوشته ای که “تمام راه های قانونی جهت نقض حکم به روی او بسته است”. آیا به واقع کبرا در آستانه سنگسار قرار دارد؟
کیانارثی: من یكی از اعضای شبكه وكلای داوطلب هستم كه هدفش كمك به زنان در معرض خطر و قربانیان جرم می باشد. از میان تعدادی از اسامی زنان محكوم به سنگسار که در دست داشتیم، هر كدام از ما تصمیم گرفتیم وکالت یكی از پرونده ها را به عهده بگیریم.
من از اواخر تابستان سال 85 وکالت کبری نجار را به عهده گرفتم. وقتی من كبری را در زندان تبریز ملاقات كردم 10 سال از قطعی شدن دادنامه می گذشت و دو سال بود كه منتظر اجرای حکم سنگسارش بود. ایشان تا آن زمان دو بار تقاضای عفو كرده بوده که هر دو درخواست رد شده بود. ایشان برای سومین بار در اردیبهشت 85 درخواست داده بود که اخیرا این درخواست هم رد شده است. زمانی که من برای اخد وکالت به تبریز رفتم، پرونده را برای كمیسون عفو و بخشودگی قوه قضائیه ارسال كرده بودند. بنابراین من تاکنون نتوانستهام پرونده موکلم را بخوانم.
الآن هم منتظر هستم که پرونده از کمیسیون عفو و بخشودگی در تهران به دادگاه تبریز ارسال شود تا من بتوانم پرونده موکلم را مطالعه كنم. اخیرا ضمن گفتگو با دفتر مددكاری زندان تبریز آگاه شدم پرونده تاکنون به دادگاه تبریز ارجاع نگردیده است. من به محض اطلاع از بازگشت پرونده به دادگاه تبریز، برای مطالعه پرونده خواهم رفت.
در مورد وضعیت کنونی کبری نجار، از نظر حقوقی، وضعیت ایشان بسیار بحرانی است. پرونده ایشان مستقیما به شعبه اجرای احكام تبریز برمیگردد و در حقیقت هیچ مرحله حقوقی دیگری در روند اجرای حکم باقی نمانده و دفتر اجرای احکام این اختیار را دارد که حکم را اجرا کند.
با رد درخواست عفو، كبری نجار هر لحظه در انتظار اجرای سنگسار است و همه راه ها به روی او بسته است، مگر به دستور مقام رهبری و یا تصمیم كمیسیون عفو و بخشودگی مبنی بر عفو موکلم از اجرای سنگسار. با نوشتن توبه نامه میتوان پرونده را دوباره برای تجدید نظر در حکم، به کمسیون عفو و بخشودگی فرستاد. می توان با مطالعه پرونده و نوشتن توبه نامه و پیدا كردن راههای تازه، دوباره درخواست عفو داد و آیت الله شاهرودی به عنوان ریاست قوه قضائیه میتواند در صورت لزوم جهت عفو محكوم اقدام نماید. ایشان البته این اختیار را به كمیسیون عفو تفویض نموده است و کمیسیون حق تصمیم گیری و اظهار نظر به طور مستقل دارد.
وحدتی: آیا وکیل پیشین کبری تسخیری بود؟
کیانارثی: بنا به گفته خود موکلم، ایشان تا کنون اصلا وكیلش را ندیده است. البته این امر خیلی بعید به نظر می رسد. بهرحال این برای خود من هم سوال است. من تلاش می كنم پس از مطالعه پرونده اطلاعات دقیقی درا ین خصوص پیدا کنم. در عین حال افراد مسئول در زندان تبریز به کبری کمک کردهاند و حتی آخرین درخواست عفو نیز با کمک دادیار ناظر زندان به کمیسیون عفو و بخشودگی ارسال شده بود، که متاسفانه رد شده است.
وحدتی: آیا این مرسوم هست که مقامات زندان درخواست عفو بنویسند، یا این یک مورد استثنایی است؟ و چرا؟
کیانارثی: معمولا چون زنان با محكومیت های سنگین از خانوادههایی هستند که از نظر اقتصادی و فرهنگی از قشرهای پایین جامعه میباشند و نیاز به کمک دارند، مقامات زندان آنها را راهنمایی کرده و یا خود محکوم از مددكاری زندان درخواست كمك می نماید. در مورد موکلم به نظرم می رسد، به این دلیل که مسئولین قضایی، كبری را مستحق سنگسار نمی دانند، جهت کمک به او درخواست عفو را برای چندمین بار به همراه پرونده به کمیسیون ارسال کردهاند.
وحدتی: آیا از نظر قانون قضایی که بر مبنای شرع است، اگر متهم به زنا به اصطلاح ”توبه” کند، شامل بخشش نمیشود؟
کیانارثی: در صورتی كه كمیسیون و یا ریاست قوه قضائیه و یا مقام رهبری تشخیص بدهند، آنگاه با توبه شرایط درخواست عفو مهیا می شود.
وحدتی: آیا به نظر شما اقدام و حمایت سازمان های حقوق بشر بین المللی برای نجات جان کبری نجار، با توجه به شرایط کنونی در ایران، به ضرر کبری تمام خواهد شد یا به نجات وی کمک خواهد کرد؟
کیانارثی: به نظر من در شرایط بحرانی كه كبری نجار دارد، هر اقدامی موثری که بتواند به نجاتش کمک کند، ضروری است.
وحدتی: آیا این امکان وجود دارد که کبرا نجار به جای اینکه سنگسار شود، اعدام بشود؟ یا اینکه اگر عفو نشود، حتما سنگسار خواهد شد؟
کیانارثی: بر اساس قانون مجازات، حدود كه یكی از آنها سنگسار است، به هیچ وجه قابل تبدیل به مجازات دیگری نیست.
وحدتی: از شما به خاطر این گفتگو سپاسگزارم و صمیمانه برای شما آرزوی پیروزی دارم.
*برگرفته از متن درخواست نامه عفو که توسط هیرو، سیروان، سمکو و مریم امینی، به ریاست قوه قضائیه نوشته شده است که یازده سال پیش در زمان قتل پدر و دستگیری مادرشان به ترتیب 14، 13، 12 و 7 ساله بودهاند.