بهنام، بند سبز، و ناگهان “اعدام”

بهنام زارع در آستانه اعدام


وحدتی:
 آقاي مصطفايي، ملاقات شما با بهنام در زندان شيراز چگونه بود؟

مصطفایی: ساعت 9 صبح روز يکشنبه وارد فرودگاه شيراز شدم. در فرودگاه خانواده بهنام يعني ‏پدر و مادرش منتظر من بودند پس از طي کردن مسافتي ، به زندان عادل آباد شيراز رسيديم. مادر بهنام ‏مرتب گريه مي کرد و از خدا مي خواست که بچه او را از مرگ نجات دهد. ‏

وقتي به زندان رسيدم به طرف دفتر داديار ناظر زندان رفتم. داديار ناظر زندان برگه ملاقات مرا گرفت و در ‏همين حين تلفن زنگ زد. از پشت تلفن يک نفر سراغ بهنام را مي گرفت و داديار گفت‏‎ ‎‏”بله بهنام زارع در ‏اين زندانه و همه کارهاي اون انجام شده. اگر دستور بدن ما حکم رو اجرا مي کنيم.” ‏
‎ ‎
من در مورد بهنام حرفي نزدم و رفتم داخل زندان. حس خيلي بدي داشتم. خیلی استرس داشتم و به خودم ‏مي گفتم چرا يک نفر که درزمان کودکي و از سر بي عقلي در يک لحظه به صورت ناخواسته مرتکب عملي ‏شده که در نهايت قتلي را رقم زده بايد پس از بلوغش اعدام شود. حدود یک ساعت منتظر شدم تا بهنام را ‏بیاورند. در این مدت مرتب به وضعیت او فکر می کردم.‏

در زندان عادل آباد برای وکلا اطاق مخصوصی قرار داده‌اند. بهنام وارد اطاق شد و روبروی من نشست. از ‏دوران کودکی خودش و از اینکه باورش نمی شد قاتل شده صحبت کرد. او دایما به جای مقتول از عبارت ‏‏”خدابیامرز” استفاده می کرد . می گفت من در زمانی که با مهرداد درگیر شدم فقط 15 سال سن داشتم و ما با ‏هم بیشتر اوقات بر سر مسایل خیلی کوچک و بچه گانه بحث و دعوا می کردیم و این اواخر او از من انجام ‏عمل نامشروع جنسی درخواست مي كرد. برای همین از دستش خیلی ناراحت بودم تا اینکه یک کبوتر باعث ‏درگیری و قتل شد. او یکی از کبوترهای من را با سنگ زد و کشتش، من هم آمدم بیرون با هم درگیر شدیم و ‏تا خواست چاقو از جیبش درآورد، من با تبرزینی که همراهم بود خواستم به دستش بزنم که گردنش را کج ‏کرد و به شاه رگش خود و اصلا باورم نمی شد که او را کشته باشم.‏

بهنام می گفت “من توی محله‌مون خیلی ساکت بودم و کسی فکر نمی کرد که من این کار رو بکنم. الان هم ‏خودم باورم نمیشه که مرتکب قتل شدم!”‏

بهنام تازه فهمیده بود که حکم اعدام برای او صادر شده و اطلاعی از حکم نداشت. بعد از یک ساعت صحبت ‏با بهنام زندان را ترک کردم و دایم به فکر او بودم و هستم چون به عینه می دیدم که کسی را می خواهند اعدام ‏کنند که عاقل نبوده، بهنام در زمان جرم در یک لحظه با تبرزین خواسته به دست مقتول بزند که به گردنش ‏اصابت کرده و مهرداد به رحمت خدا رفته وحالا این پسر بچه که چهره آرام و معصومی هم داشت هر لحظه ‏ممکن است اعدام شود.‏

وحدتی: بهنام بطور دقیق از چه زمانی آگاهی یافته که اعدام خواهد شد؟

مصطفایی: بهنام فكر مي كرد در ايران افراد زير 18 سال را اعدام نمي كنند. بنابراين اصلا فكر اعدام به ‏سرش نمي زد. اخيرا به ناگهان متوجه شده كه حكم اعدامش صادر شده، و ديوانعالي كشور هم تاييد كرده، و ‏رياست قوه قضاييه هم اذن به اعدام داده است. اين موضوع دور از واقعيت نيست چون اگر شخصي وكيل ‏داشته باشد تمام اوراق قضايي از لحاظ قانوني به وكيل وي ابلاغ مي گردد که در این مورد یک وکیل ‏تسخیری است که زیاد با او تماسی نداشته است. بنابراين عدم اطلاع از حكم بي دليل نيست و خانواه وي هم ‏اين موضوع را مثل كسي كه بيماري صعب العلاج داشته باشد پنهان كردند و در ملاقات آخر بهنام فهميد ‏موضوع از چه قرار است و مي خواهند اعدامش كنند. یعنی ایشان فقط حدود ده روز پیشتر از این دیدار، از ‏قرار اجرای حکم اعدام خودش باخبر شده بود.‏

وحدتی: آيا شما تماسي با خانواده مقتول داشته‌ای؟

مصطفایی: من تازه وکالت بهنام را به عهده گرفته‌ام و موقعیتی پیش نیامده که بتوانم با آنها ارتباط برقرار کنم. ‏ولی خانواده بهنام بارها با آنها تماس گرفته اند و به منزلشان رفته‌اند ولی در نهایت دست خالی برگشته‌اند و ‏نتوانسته‌اند که رضایت آنها را جلب کنند . ‏

من به خانواده مهرداد حق می دهم، ولی آنها باید یک لحظه خودشان را جای بهنام بگذارند و به خودشان ‏بگویند که اگر مهرداد مرتکب قتل می شد، چه وضعیتی داشتند! از طرفی مهرداد چهار سال از بهنام بزرگتر ‏بود عقل وی بهتر کار می کرد و می توانست در آن موقعیت عملی انجام دهد که بهنام تحریک نمی شد ولی ‏متاسفانه الان وضعیت به گونه دیگری شده.‏

وحدتی: آيا با هيچيک از نماينده هاي مجلس درباره اعدام نوجوانان تماسي گرفته شده است؟ ‏

مصطفایی: من تنها می توانم در پرونده هایی که دارم از حقوق موکلینم در دادرسي دفاع کنم و در نهایت از ‏مسئولین قوه قضاییه به خصوص ریاست قوه بخواهم که جلوی اینگونه اعدامها را تا تعیین تکلیف لایحه ‏دادرسی اطفال بگیرند، که این کار را اخیرا انجام دادم، ولی تا کنون جوابی حاصل نشده است. ‏

نامه من به رئیس قوه قضائیه در سایتهای مختلف و روزنامه ها منعکس شد و در حال حاضر بعید می دانم که ‏نماینده ای از این نامه اطلاع نداشته باشد . بنابراین ضرورت این بحث ایجاب می کند که نمایندگان سریعتر ‏قانونی را به تصویب برسانند که حقوق اطفال بر اساس قوانین بین المللی که ایران هم بدانها متعهد است، حفظ ‏شود و از تضییع حقوق اطفال جلوگیری به عمل آید .‏

وحدتی: آيا اين کودکان مجرم در بند خاص کودکان نگه داشته مي شوند؟ و برخورد مسئولان زندان با بهنام ‏و امثال او چگونه است؟

مصطفایی: بهنام از بندی که در آن نگهداري مي شد راضی بود. اسم بندی که ایشان در آن نگهداری می‌شود، «بند سبز» ‏است. بهنام می گفت در این بند آدم های سالم و نوجوانان نگهداری می شوند. ایشان از مسئولین زندان راضی ‏بود و می گفت اخیرا که همه فهمیده‌اند می خواهد اعدام شود، بیشتر از همیشه به او محبت می کنند.‏

وحدتی: به نظر شما راه حل نجات جان بهنام چیست؟ ‏

مصطفایی: راه حل نجات بهنام و امثال وي تنها و تنها تغيير قانون مربوط به سن مسئوليت كيفري اطفال است. ‏قانونگذار مي‌بايست طبق قوانين بين المللي و در تبعيت از آنها سن مسئوليت كيفري را در مورد ‏جرايمي كه مجازات آنها حبس ابد و اعدام است ، 18 سال شمسي در نظر گرفته و به تصويب برساند. اين ‏عمل باعث خواهد شد كه گامي مهم در سيستم قانونگذاري و سياست كيفري كشور برداشته شده و تحولي عظيم ‏صورت گيرد. همانطور که می‌دانید، ميثاق بين المللي حقوق مدني و سياسي و کنوانسيون حقوق کودک ‏مجازات‌های اعدام و حبس ابد برای جرم‌های دوران کودکی و زیر 18 سال را منع کرده است.‏

وحدتی: شما تا چه حد به لغو اعدام برای جرم‌های دوران کودکی در ایران امیدوار هستید؟ آیا واقعا در لایحه ‏جدید قانون مجازات اسلامی که قوه قضائیه تهیه کرده و تا چند ماه دیگر تقدیم مجلس می‌شود لغو اعدام ‏کودکان منظور شده است؟

مصطفایی: از مصاحبه ها و گفتگوهايي كه مقامات ارشد قوه قضاييه در مورد اطفال زير 18 به عمل مي ‏آورند اين استباط را مي توان نمود كه اعدام اطفال زير 18 سال حذف خواهد شد و من بر اساس اوضاع و ‏احوال موجود در جامعه بسيار اميدوار هستم كه ديگر شاهد اعدام اطفال زير 18 سال نباشيم. حق هم همين ‏است و بايد ترتيب لغو مجازات اعدام برای کودکان زیر 18 سال داده شود . ‏

تا آنجايي كه من اطلاع دارم لايحه اي در مجلس به نام «لايحه دادرسي اطفال» در حال بررسي است و در اين ‏لايحه اعدام اطفال زير 18 سال حذف شده است . البته نامه اي درمورد اعدام اطفال زير 18 سال تهيه شده ‏است كه قرار است به امضاء عده زيادي از وكلاي دادگستري برسد. اين نامه خطاب به روساي قوه قضاييه و ‏مجس شوراي اسلامي نوشته شده و عده اي از وكلا نگراني خود را از اعدام اطفال زير 18 سال اعلام ‏نموده‌اند .‏

وحدتی: آقای مصطفایی، سپاس! و امیدوارم که همواره پیروز باشید.‏

‎ ‎مصطفایی: من هم از شما تشکر می کنم امیدوارم هر چه سریعتر شاهد حذف اعدام اطفال زیر 18 سال و ‏اصلاح قوانین ناقض حقوق بشر در ایران باشیم تا نگرانیها و دغدغه هایی که ایجاد شده بر طرف گردد .‏