سنگسار زنان در ایران ادامه دارد‏

خانم صدر، چند سالی بود كه اجرای حكم سنگسار متوقف شده بود، اما از قرار مجدداً از سر گرفته شده است.‏

با وجودی كه در بهمن ماه سال ٨١ آيت‌الله شاهرودی دستور توقف اجرای حكم سنگسار را ‏داد، اما از آنجايی كه تغييری در قانون ايجاد نشده بود، دادگاه‌ها همچنان به صدور حكم ‏سنگسار ادامه می‌دادند. اما در سه سال گذشته هيچ خبری در مورد اجرای حكم سنگسار ‏نبود. ‏با وجود اينكه تعداد زيادی زن در زندان هستند كه حكم سنگسار داشتند اما بصورت ‏بلاتكليف بسر می‌بردند تا اينكه در ماه ارديبهشت شنيده شد كه يك مرد و يك زن را در ‏مشهد سنگسار كرده‌اند و اگر اين خبر صحت داشته باشد، به نظر می‌رسد كه اين حكم ‏نقض شده و احتمالا در موارد ديگر هم اجرا می‌شود.‏

شما از موارد مشخص صدور حكم سنگسار در حال حاضر اطلاع داريد؟‏

بطور مشخص من حداقل از يك مورد بحرانی مطلع هستم. خانمی به نام «اشرف كلهری» در ‏زندان اوين است كه هفته گذشته حكم سنگسار از سوی اجرای احكام به ايشان ابلاغ ‏شده و گفته شده كه تا ١٥ روز ديگر اجرا می‌شود. ايشان دو تا اتهام داشته و ٢ تا مجازات. ‏يكی اينكه به دليل معاونت در قتل به ١٥ سال حبس محكوم شده، و ديگر اينكه به دليل ‏زنای محصنه مجازاتش رجم بوده. اشرف كلهری ٥ سال است كه زندانی است و ١٠ سال ‏ديگر از حبس وی باقی مانده. از نظر حقوقی بايد ١٥ سال حبس طی می‌شده و بعد رجم ‏اجرا می‌شده، اما به نظر می‌رسد كه دستگاه قضايی با استفاده از يك سری نظرات فقهی ‏كه اگر حدی هست بايد فوراً اجرا شود، حكم اجرای سنگسار ايشان را ابلاغ كرده است. ‏به هرصورت اعتراض ما به اين عمل هست كه به نظر می‌رسد خلاف قانون هم هست.‏ ايشان امروز يك نامه به آقای شاهرودی نوشته و از ايشان درخواست عفو كرده است.‏

در مورد اين خانم و فرد ديگر كه در قتل دست داشته می‌توانيد كمی بيشتر توضيح ‏دهيد؟‏

اشرف كلهری ٣٧ سال سن دارد، دارای ٤ تا فرزند ٩ تا ١٩ ساله است. دو دختر ايشان ٩ و ‏‏١٩ ساله هستند، و دو پسرش ١١ و ١٦ سال سن دارند.‏ فرد ديگر مجازاتش قصاص بوده كه به اعدام محكوم شده است و هنوز در زندان رجايی‌شهر ‏به سر می‌برد.‏

مجازات سنگسار در چه مواردی و بطور مشخص برای چه جرايمی صادر ‏می‌شود؟

طبق قانون فقط برای زنای محصنه حكم سنگسار يا “رجم” صادر می‌شود. زنای محصنه ‏برای مرد يا زنی است كه در عين داشتن همسر، رابطه نامشروع جنسی خارج از ازدواج ‏دارد.‏

حكم ديگری جز سنگسار برای اينگونه جرايم وجود ندارد؟

طبق قوانين موجود حكم ديگری جز سنگسار وجود ندارد. سنگسار جزو حدود است و ‏مجازات‌های حدی قابل تغيير به مجازات ديگری نيستند.‏

صدور احكام سنگسار برای زن و مرد يكسان است يا بين زن و مرد تفاوت وجود دارد؟‏
‏ ‏
هيچ آمار دقيقی وجود ندارد، اما به نظر می‌رسد كه احكام سنگسار احتمالا برای زنان بيشتر ‏است. چون به دليل قانون چندهمسری، مرد می‌تواند چند همسر ديگر هم‎] ‎در كنار همسر ‏اول] ‎‏ داشته باشد. بنابراين رابطه جنسی با زن ديگر را می‌تواند با عنوان داشتن همسر ‏ديگر توجيه كند. اما زن فقط با يك مرد می‌تواند رابطه داشته باشد در حاليكه مرد می‌تواند ‏روابط جنسی متعدد داشته باشد.‏

شما مجازات زنای محصنه را چگونه با ساير مجازات‌های جنسی مقايسه ‏می‌كنيد؟

در جامعه ما به نظر می‌رسد كه خيلی‌ها اعتقاد دارند كه كسی كه زناكار است، عمل ‏غيراخلاقی انجام داده و بايد مجازات شود و بطرز شديدی مجازات شود. من می‌گويم بله، ‏اين عمل غيراخلاقی است. اما آيا همه اعمال غيراخلاقی در جامعه ما مجازات می شوند؟ ‏و آيا همه اعمال غيراخلاقی مجازاتی به همين شدت دارند؟
من به عنوان يك وكيل موارد زيادی ديده‌ام كه تجاوز به دختران خيلی جوان صورت گرفته كه ‏تجاوز به عنف بوده است. به حكم همين قوانين موجود تجاوز به عنف مجازات اعدام دارد. ‏مواردی بوده كه مثلا دختر ١٤ ساله را دزديده‌اند، به او تجاوز كرده‌اند، و او را در گوشه‌ای ‏رها كرده‌اند. اما به هيچ مجازاتی محكوم نشده‌اند و برائت گرفته‌اند، يا به مجازات‌های ‏سبك محكوم شده‌اند. در چنين سيستمی سوال من اين است كه در چنين جامعه‌ای زن و ‏مردی كه با هم می‌خواستند رابطه داشته باشند، نظام قضايی چرا اين حق زن را كه از ‏شوهرش طلاق بگيرد سلب كرده. اين خانم پيش از اينكه اين ماجراها اتفاق بيافتد، تقاضای ‏طلاق داده چون نمی‌خواسته با شوهرش زندگی كند. اما در دادگاه به او گفته‌اند كه ‏‏”چهارتا بچه داری، برو زندگی‌ات را بكن!” ‏
از “چهارتا بچه داری، برو زندگی‌ات را بكن” است كه اين جرايم در آمده، كه خانواده‌ای ‏پدرش را از دست داده، مادرش را سنگسار می‌كنند، و آدم ديگری را دارند اعدام می‌كنند. ‏در حاليكه اگر طلاق اتفاق می‌افتاد، اين بچه‌ها هم پدر داشتند، هم مادر، و هم قتلی ‏اتفاق نمی‌افتاد و اين همه نفرت و كينه از مادر وجود نمی‌داشت. اگر طلاق بود، جرمی و ‏قتلی و سنگساری اتفاق نمی‌افتاد.‏

من می‌گويم يادتان نرود آن روزهايی را كه به اين زن گفتيم “چهارتا بچه داری، برو زندگی‌ات ‏را بكن!” به نظر من آن قاضی كه به اين زن گفته “چهارتا بچه داری، برو زندگی‌ات را بكن!” ‏مسئول اين جرايم است، و همه ما مسئوليم، همه ما كه به آن زن گفتيم “چهارتا بچه ‏داری، برو زندگی‌ات را بكن.”‏

آيا مجازات سنگسار می‌تواند با زندان جايگزين شود؟

نه. مجازات سنگسار يا اجرا می‌شود، و يا اجرا نمی‌شود. اگر سنگسار اجرا نشود، متهم ‏آزاد می‌شود.‏

در مورد سنگسار مانند ‏قصاص، پرداخت ديه صدق نمی‌كند؟

نه. در واقع حكم رجم يا بايد اجرا شود، چون قابل تغيير و تبديل به هيچ حكم ديگری نيست، ‏يا راه ديگر اين است كه در مواردی كه حكم رجم با اقرار متهم صادر شده، اگر متهم در ‏آخرين لحظه قبل از اجرای حكم توبه كند و توبه را به قاضی اعلام كند و قاضی بپذيرد، ‏می‌تواند او را عفو كند. در اينصورت حكم مجازات سنگسار اجرا نمی‌شود.‏

پس مجازات زنای محصنه در واقع شديدتر از مجازات قتل است؟

مجازات زنای محصنه سنگسار است و مجازات قتل قصاص است و هر دو مجازات مرگ ‏است. اما در مورد قصاص بيشتر وقتها می‌توان رضايت ولی دم را جلب كرد. مثلا اگر اين ‏قصاص می‌بود، چون كه ٤ تا شاكی دارد، يعنی اوليای دم شوهر اين زن چهار فرزند او ‏هستند، و سه تا از اوليای دم زير سن رشد – يعنی زير ١٨ سال – هستند و نمی‌‌توانند در ‏مورد قصاص متهم اظهار نظر كنند. بنابراين معمولا بايد سهم ديه آنها را در صندوق دولت ‏بگذارند، يا اينكه صبر كنند كه آنها به سن رشد برسند. اگر يكی از اوليای دم رضايت دهد، ‏اجرای قصاص با دشواری روبرو خواهد شد. خيلی راه هست كه قصاص را تبديل به ديه كرد، ‏و اگر اصراری به قصاص باشد، فرصت برای نجات جان متهم زياد است. قصاص “حق‌النفس” ‏است، اما سنگسار يا “رجم” برای جرايمی است كه جنبه عمومی دارد و “حق‌الله” است و ‏چون حق خدا است، حتی اگر شاكی هم ببخشد، راهی برای نجات جان متهم وجود ندارد ‏و تنها راه اين است كه توبه كند و توبه او توسط قاضی پذيرفته شود.‏

مجرمين محكوم به سنگسار معمولا از كدام قشرهای اجتماعی هستند و آيا توان ‏استخدام وكيل و دفاع حقوقی مناسب از خود را دارند؟

باز هم در اين مورد هيچ آمار روشنی وجود ندارد. اما اساسا به نظر می‌رسد كه كسانی ‏كه امكان گرفتن وكيل را به لحاظ اقتصادی ندارند امكان اينكه بتوانند مشاوره حقوقی خوب ‏را در روند دادرسی داشته باشند، كمتر دارند. بنابراين چيزی را كه ما شاهد هستيم اين ‏است كه اكثر كسانی كه به سنگسار محكوم می‌شوند، فقير هستند. البته نه همه ‏ايشان، چون نمی‌توان بطور قطعی اظهار نظر كرد. اما در طول دادرسی فرصت دسترسی ‏به دفاع مناسب را ندارند كه اگر می‌داشتند، يا محكوم نمی‌شدند يا اينكه محكوميت‌شان ‏به اين شدت نبود.‏

شما به عنوان يك وكيل درباره توقف اجرای حكم سنگسار چه می‌توانيد بكنيد؟

‏ من به عنوان يك فرد تنها كاری كه می‌توانم بكنم اين است كه اگر كسی در معرض خطر ‏سنگسار باشد، از وی دفاع كنم كه از اين مجازات خلاص شود. اما اين قدم اول است، و ‏قدم بعدی اين است كه با كمك وكلا و مدافعين حقوق زنان و حقوق بشر در داخل و خارج ‏ايران تلاش كنيم كه قانون عوض شود. تا قانون عوض نشده شايد يكی دونفر را بتوانيم در ‏مراحل قبل از قطعی شدن اجرای سنگسار نجات دهيم، اما نمی‌توانيم تضمين كنيم كه ‏همه را نجات دهيم و حتی نمی‌توانيم از همه موارد سنگسار مطلع شويم. ‏
‏ ‏
مردمی كه با سنگسار مخالف هستند، چه اقدامی می‌توانند انجام ‏دهند؟

‏ به نظر من هر كسی كه به هر شكلی از اين قضيه آگاه می‌شود، و با آن مخالف است و ‏بدان اعتراض دارد، و اعتقاد دارد كه سنگسار نبايد اجرا شود، و بالاتر از آن اعتقاد دارد كه ‏درباره قوانين مربوط به روابط شخصی افراد بايد تجديد نظر صورت گيرد، بايد اعتراض خودش ‏را به هر شكلی كه مناسب می‌داند بيان كند. اين مهم است كه اعتراض خودمان را ‏منعكس كنيم و آنها را به گوش كسانی كه قانون می‌گزارند يا قضاوت می‌كنند، برسانيم. ‏

خانم صدر، بسيار متشكريم.‏

——————-
بيانيه‌ی اعتراض به حكم سنگسار اشرف كلهری
http://www.petitiononline.com/AshrafK/petition.html